Begonia bataiensis Kiew, Một loài mới thuộc họ Thu hải đường Begoniaceae ở Việt Nam

Chỉ có các section của châu Á với quả mọc (quả thịt không nứt) là thuộc về các section Sphenanthera và Leprosae, nhóm có sự khác biệt cơ bản về hình thái quả - hình con quay trong section sphenathera và hình trụ hẹp trong section Leprosae. Loài mới này, Begonia bataiensis Kiew, có quả thịt, hình trụ, không nứt và qua đó xếp vào section Lepsrosae.

Cùng với section Leprosae, bên cạnh loài mới này còn có 3 loài khác là Begonia leprosa Hance, B. longicarpa K.Y.Guan & D.K.Tian và B. cylindrica D.R.Liang & X.X.Chen (Shui et al., 2002). Khác với B. longicarpa, là loài thu được ở tỉnh Lào Cai, cực bắc của Việt Nam trải rộng qua biên giới Trung Hoa, hai loài kia lại bị giới hạn ở vùng Nam Trung Hoa. Loài mới này có vùng phân bố mở rộng xuống phía Nam, tới tỉnh Kiên Giang, Tây Nam của Việt Nam.

Phân bố

Đặc hữu tới đồi Ba Tai, cách Hòn Chông 3km về phí Nam - Tây Nam, thuộc tỉnh Kiên Giang, Tây Nam của Việt Nam

Sinh cảnh

Rễ bám trên các khe đất của các hẻm đá vôi, ưa bóng và ở vùng độ cao 50m so với mặt nước biển.

Loài này được đặt tên theo vùng núi đá vôi từ nơi thu mẫu được. Nó chỉ được thấy ở hai nơi là núi Bai Voi và Khoe La. Tất cả các vùng trên đang trong kết hoạch khai thác đá. Do đó, loài Thu hải đường ba tài - Begonia bataiensis đang có nguy cơ đe dọa cao bởi vì vùng phân bố hẹp và quần thể kích thước nhỏ do đó nó đang phải đối đầu với nguy cơ tuyệt chủng.

Trương Quang Tâm 
Trung tâm đa dạng sinh học và phát triển

Ruth Kiew & J.J. Vermeulen
Các vườn thực vật Singapore

Gardens’ bulletin Singapore 57 (2005) 19-23

(theo cbd-itb.org.vn)