Trang chủ   Tin tức   Cơ sở dữ liệu    Đăng ký   Giới thiệu   Tìm kiếm: 
Infinite Menus, Copyright 2006, OpenCube Inc. All Rights Reserved.

Tương thích với

TIN TỨC > TIN TỨC CHUNG - THỜI SỰ

Các loài "cây động vật"

Cập nhật ngày 1/7/2008 lúc 9:48:00 PM. Số lượt đọc: 4055.

Thực vật, theo cách hiểu thông thường, đó là những sinh vật chỉ uống nước lã và hít khí trời để sống, đồng thời cả đời chúng không di chuyển khỏi nơi đã mọc lên nếu không do tác động ngoại lực. Tuy nhiên, trong thế giới sống phong phú của trái đất, vẫn có những loài thực vật có khả năng bắt mồi và tiêu hóa con mồi như những động vật thực thụ, đó là các loài “cây động vật”

Trong sinh giới, tiêu chí để phân biệt các giới sinh vật đa bào cơ thể có tổ chức chính là phương thức dinh dưỡng của chúng. Các loài động vật sử dụng dinh dưỡng là cơ thể hoặc một phần cơ thể của các sinh vật khác, bao gồm thực vật và động vật hoặc vi sinh vật, đó là lối sống dị dưỡng. Thực vật là những loài có lối dinh dưỡng tự dưỡng, tức là chúng tự tổng hợp nên các hợp chất hữu cơ để nuôi sống cơ thể từ nguồn dinh dưỡng ban đầu là các chất vô cơ và nguồn năng lượng để thực hiện việc đó lấy từ ánh sáng mặt trời hoặc một số nguồn khác (từ phản ứng hóa học, ánh sáng tán xạ, huỳnh quang…). Đứng trung gian giữa hai lối dinh dưỡng trên là Nấm, những sinh vật có lối sống hoại dưỡng, tức là chúng hấp thụ dinh dưỡng từ những nguồn là các hợp chất hữu cơ nhưng không trực tiếp lấy chúng vào mà biến đổi chúng thông qua các phản ứng phân hủy và oxy hóa ở bên ngoài cơ thể.

Tuy nhiên, vẫn có những loài thực vật, ngoài lối sống tự dưỡng, chúng vẫn có “thêm đường khác” là dị dưỡng giống như động vật. Hầu hết các loài có thêm khả năng dị dưỡng thuộc vào bộ Nắp ấm (Nepenthales) với hai chi phổ biến là Nắp ấm (Nepenthes, họ Nắp ấm - Nepenthaceae) và Bắt ruồi (Drosea, họ Bắt ruồi - Droseaceae).

Sau đây chúng tôi xin giới thiệu một số loài “cây động vật” như thế, đồng thời giới thiệu một số cơ chế để làm thế nào chúng có thể “bắt” và “ăn thịt” con mồi.

Bình nước chết người của cây Nắp ấm (Nepenthes)

  (1)   (2)

(1): một chiếc bình do đầu lá biến thành, đó là một cái giếng chết người đối với các loài côn trùng

(2): đối với những cái gai như thế này, cùng với chiếc nắp ở phía trên thì con mồi không thể thoát ra ngoài được

(ảnh mang tính chất minh họa)

Một loại cây ăn thịt với hệ thống bắt mồi trông giống như một cài bình nước, đó là cây Nắp ẩm (Nepenthes). Đúng như cái tên của nó, loài cây này có những cái lá hình bình nước. Sau một trận mưa, lá đựng đầy nước. Những tuyến mật nhỏ xíu tiết ra chất dịch ngọt bao phủ toàn bộ "miệng" bình. Mùi vị ngon ngọt của nó đã hấp dẫn các loài côn trùng. Khi một côn trùng đậu xuống miệng bình, lớp gai nhọn dày ở mép lá liền khép chặt lại và nhốt con vật bên trong. Nạn nhân xui xẻo bị trượt xuống nước tới tận đáy bình, và chết đuối. Các enzyme được tiết ra từ các tuyến ở bên trong bình sẽ tiêu hóa các bộ phận của con mồi thành các hợp chất hữu cơ đơn giản, dễ hấp thụ. Các mao mạch sẽ hấp thụ các chất đó và dẫn truyền vào hệ thống mạch dinh dưỡng của cây (phloem) đi nuôi cơ thể. Đến khi nào dịch trong bình hết dinh dưỡng thì nắp bình lại được "lệnh" mở ra để tiếp tục đón con mồi mới.. Loài cây Nắp ấm này mọc ở các đầm lầy và đồng hoang phía đông nước Mỹ chỉ ăn côn trùng, nhưng một loài anh em họ hàng của nó trong những cánh rừng rậm nhiệt đới còn dùng cả chuột nước và chim làm món khoái khẩu! Tuy vậy, có ít nhất một loài côn trùng đã thắng được cây bình nước. Đó là một loại sâu bướm - và là một con vật thực sự thông minh, vì nó đã làm tổ trong những bình nước của cái cây dữ tợn.

Những cái bẫy (fly trap) trong như những bông hoa ở cây Bắt ruồi (Drosea)

 (3)    (4)

(3): một cây Bắt ruồi với tất cả những chiếc là đều là những cái bẫy đối với côn trùng

và (4) với những cái gai ở mép, khi khớp động của hai vỉ hoạt động, con mồi sẽ bị kẹt cứng lại, không thể thoát ra để rồi sẽ làm mồi cho cây

(ảnh mang tính chất minh họa)

Cây bắt ruồi (Drosea) có những chiếc lá kỳ lạ với hai mảnh có khớp nối với nhau. Mỗi lá đều có mép gai nhọn, và bề mặt lá có ba râu xúc giác. Khi một con ruồi hay côn trùng đậu trên một trong những râu xúc giác đó, cái cây biết ngay là đã đến giờ đánh chén. Hai mảnh lá sẽ khép lại như một cái bẫy và con ruồi đã bị bắt. Những tuyến đặc biệt của cây sẽ tiết ra một chất dịch nhầy trên mặt lá. Chất dịch này sẽ tiêu hóa phần mềm của cơ thể ruồi. Khi đã tiêu hóa hết, cây bắt ruồi lại sẵn sàng chờ con mồi mới. Nhưng ngay cả cây bắt ruồi đói ăn nhất cũng sẽ no, và cái lá nào tiêu hóa quá nhiều ruồi sẽ héo và chết. Nó cũng có thể chết nếu "ăn" phải những thức ăn không tươi, như phô mai chẳng hạn, mặc dù cái cây vẫn tiêu hóa hết. Điều thú vị là loài bọ cánh cứng thoát khỏi những cái bẫy chết chóc của cây bắt ruồi. Nếu một con bọ nào bị bắt trong lá, cái bẫy sẽ nhả nó ra ngay, vì cây không thể tiêu hóa được lớp vỏ cứng và xương xẩu của con bọ. Tại sao cây bắt ruồi lại ăn côn trùng? Lý do chủ yếu là vì mọi loài cây đều cần nitrogen để sống và phát triển. Vùng bờ biền, nơi loài cây đó mọc lên, thiếu nitrogen, và vì nó không thể lấy nitrogen từ đất, nó bèn rút chất đó từ những cơ thể sống.

Có lẽ loài xinh đẹp nhất trong các cây ăn thịt là cây butterwort (cỏ bơ). Bảy hoặc tám chiếc lá cùng tạo thành một cái chén xanh ngắt sinh ra những bông hoa xinh đẹp màu vàng như bơ. Nhưng bạn đừng để sắc đẹp đó lừa bịp mình đấy nhé. Cây cỏ bơ (butterwort) là một tử thần của loài côn trùng. Khi côn trùng hạ cánh xuống phiến lá, số phận nó cũng chẳng khác gì hạ cánh xuống tờ giấy bẫy ruồi, vì bề mặt lá bao phủ bởi những tuyến nhỏ xíu tiết ra chất keo dính. Một khi đã đậu xuống, con ruồi sẽ bị dính chặt vào lá. Càng giãy giụa, cơ thể nó càng dính chặt vào lá hơn. Cuối cùng con vật kiệt sức và chết, dịch tiêu hóa của cây chảy ra nhiều hơn để tiêu hóa con vật.

 (cây Nắp ấm - Nepenthes - hiện đang được săn tìm để bán trên thị trường cây cảnh như một thương phẩm có giá trị; ảnh có tính chất minh họa)

Tuy nhiên, do tính chất đặc biệt trong lối sống và những “quái dị” của cơ quan bắt mồi, các loài “cây động vật” hiện đang được coi là một loại cây cảnh đẹp, độc và do đó nhiều loài đã bị săn lùng ráo riết đến nỗi chúng được xếp vào danh mục các loài cần bảo vệ của IUNC, của Sách đỏ, công ước cấm buôn bán vận chuyển các loài động thực vật hoang dã quốc tế (CITES).

anhtai.bvn

Đánh giá:      Google Bookmarks Facebook Twitter   Gửi email     Bản để in     Phản hồi

SÁCH THAM KHẢO

CÁC BÀI MỚI HƠN:
CÁC BÀI ĐĂNG TRƯỚC:
TIN BÀI MỚI NHẤT


ĐƯỢC XEM NHIỀU NHẤT

SÁCH THAM KHẢO

LIÊN KẾT WEBSITE

 
 
 
 
 
 
 

TỪ KHÓA

BVN - BotanyVN - Botany Research and Development Group of Vietnam
(©) Copyright 2007-2025